Φρεντερίκ Λεμπουαγιέ ~ Ο ποιητής της γέννησης

"Το να αποκτήσετε παιδιά ... είναι ένα από τα μεγαλύτερα προνόμια

που έχει να σας προσφέρει η ζωή." Φ. Λεμπουαγιέ

[Το άρθρο αυτό γράφτηκε από την Ιρένα Εντρόβσκα με αφορμή τον θάνατο του Φ. Λεμπουαγιέ τον Μάιο του 2017 και δημοσιεύεται με άδεια της συγγραφέως του άρθρου και της συζύγου του Φ. Λεμπουαγιέ, εις μνήμην του]

Τον Μάιο του 2017, σε ηλικία 98 χρόνων, έφυγε από τη ζωή και από κοντά μας ο Φρεντερίκ Λεμπουαγιέ (Frederick Leboyer), Γάλλος μαιευτήρας ο οποίος τη δεκαετία του '70 έφερε επανάσταση στο χώρο της μαιευτικής υποστηρίζοντας ότι το μωρό έχει "δικαιώματα" στη γέννα. Το πρώτο του βιβλίο "Birth Without Violence" («Για μια γέννηση χωρίς βία») εξιστορεί τη γέννα από την πλευρά του μωρού και επανεκδίδεται εδώ και 40 χρόνια σε όλο τον κόσμο. Είναι μεταφρασμένο στα ελληνικά, όπως και τα βιβλία του "Σαντάλα: τα τρυφερά χέρια", "Σαν παραμύθι αν μου έλεγαν πώς έρχεται ένα παιδί στον κόσμο" και "Φυσικός τοκετός". Ο Φρεντερίκ Λεμπουαγιέ ήταν φίλος και λάτρης της Ελλάδας και την επισκεπτόταν τακτικά κάθε χρόνο. Ως καλεσμένος του Σωματείου ‘Ευτοκία’, είχε διεξαγάγει πολλά σεμινάρια για εγκύους και μαίες στην Αθήνα και Θεσσαλονίκη.

© Ζερόμ Βουιγιαμόζ (Jérôme Vouillamoz)

Μια φωτογραφία χαρακτηριστική της προσωπικότητας του Φρεντερίκ Λεμπουαγιέ!

Το βιβλίο του "Για μια γέννηση χωρίς βία" αρχικά είχε προκαλέσει αντίσταση από τους συναδέλφους του, ωστόσο, οι ιδέες του έκτοτε άλλαξαν σε μεγάλο βαθμό την προσέγγιση της γέννας.

Τα ακόλουθα είναι αποσπάσματα από μια συνέντευξη μαζί του.

Ι. Ε. - 'Ησασταν ήδη διευθυντής μαιευτικής κλινικής στο Παρίσι με πολυετή πείρα και κύρος, με 10.000 γέννες, όταν κάποια στιγμή αλλάξατε την άποψή σας για τη γέννα. Τι ήταν αυτό που προκάλεσε μια στροφή τέτοιου μεγέθους;

Φ. Λ. - Κάποια στιγμή συνειδητοποίησα  ότι έκλεβα αυτή την εμπειρία από τη γυναίκα, και άλλαξα τα πάντα. Ως επί το πλείστον, όταν οι γυναίκες μένουν έγκυες φοβούνται, και τους γίνεται πλύση εγκεφάλου του τύπου "Είναι επικίνδυνο, πρέπει να πας στο νοσοκομείο, πρέπει να κάνεις όλες αυτές τις εξετάσεις". Οι γιατροί συνήθως είναι συνεπαρμένοι από την αίσθηση της ιατρικής εξουσίας και αυτή είναι λάθος. Η δύναμη αυτή πρέπει να δοθεί στη γυναίκα, ανήκει στη γυναίκα, είναι το πιο πολύτιμο μυστικό της και η ίδια πρέπει να περάσει απ' αυτήν την εμπειρία. Η γέννα είναι ο μυστικός κήπος της γυναίκας ... είναι η στιγμή που το κορίτσι "πεθαίνει" και γεννιέται μια ώριμη γυναίκα. Βέβαια, υπάρχουν περιπτώσεις όταν κάποιες γυναίκες είναι υπερβολικά φοβισμένες ή υπάρχει κίνδυνος για την υγεία του μωρού ή της μητέρας - τότε, εντάξει, θα χρειαστεί κάποια βοήθεια.

Ι. Ε. - Στην αρχή του βιβλίου "Για μια γέννηση χωρίς βία", αναφέρετε ότι εάν δεν ήταν η Ινδία το βιβλίο δεν θα είχε γραφτεί ποτέ, ούτε καν θα είχατε την ιδέα.

Φ. Λ. - Η απάντηση βρίσκεται στη συνάντησή μου με τον πνευματικό μου δάσκαλο Σουάμι Πράτζνανπαντ (Swami Prajnanpad). Η συνάντησή μου με αυτόν τον άνθρωπο με έκανε να συνειδητοποιήσω τα παλιά μου λάθη και ότι ο τρόπος με τον οποίον έκανα τη πρακτική μου ήταν λανθασμένος. Ποτέ δεν συζητήσαμε μαζί του τη γέννα, δεν κριτίκαρε τον τρόπο που δούλευα. Απλώς, η σχέση μου μαζί του μού άνοιξε τα μάτια. Δεν μπορώ να εξηγήσω πώς.

Ι. Ε. - Σε όλα τα βιβλία σας είναι φανερό ότι γράφετε με ένα ποιητικό τρόπο. Ήταν κρυμμένο μέσα σας.

Φ. Λ. - Πράγματι, αυτό είναι το δώρο του δασκάλου μου. Με έκανε ποιητή. Όλα τα βιβλία μου είναι στην ουσία ποιητικά έργα. Γι' αυτόν το λόγο, προτιμώ να λέω ότι είμαι ποιητής και όχι γιατρός. Αφού άλλαξα τον τρόπο της πρακτικής μου, ξεγέννησα άλλα 1.000 μωρά και μετά σταμάτησα και αφιερώθηκα στη συγγραφή.

Ι. Ε. - Πάρα πολλά χρόνια έχετε ασχοληθεί με τη γιόγκα και το τάι τσι. Έχετε γράψει και ένα βιβλίο για τη γιόγκα και την εγκυμοσύνη. Μαζί με κάποιες ασκήσεις από το τάι τσι στα σεμινάρια σας διδάσκετε το ‘chanting’  (εκφώνηση φωνηέντων), το οποίο ουσιαστικά ανήκει στη νάντα γιόγκα (η γιόγκα των ήχων).

Φ. Λ. - Σωστά, αυτό που κάνουμε ανήκει ακριβώς στη νάντα γιόγκα... Το ‘chanting’ έχει άμεση σχέση με τη διαφραγματική αναπνοή (ο φυσικός τρόπος αναπνοής), η οποία είναι πάρα πολύ σημαντική τόσο στη διάρκεια της εγκυμοσύνης όσο και στη γέννα. Όταν δεν αναπνέουμε σωστά, "μένουμε" από ενέργεια και μια έγκυος τη χρειάζεται πολύ, ειδικά στη διάρκεια της γέννας. Η γέννα είναι μια καταιγίδα μέσα από την οποία η γυναίκα πρέπει να οδηγήσει το πλοίο της. Η γυναίκα πρέπει να παραμείνει ο καπετάνιος του πλοίου της - είναι τόσο ξεκάθαρο.

Ι. Ε. - Ποιά είναι τα σημαντικά στοιχεία για τη γέννα ενός καινούργιου ανθρώπου;

Φ. Λ. – Το να φανταζόμαστε τη γέννα όπως τη βιώνει το μωρό ήταν ένας τελείως διαφορετικός τρόπος προσέγγισης. Στην αίθουσα τοκετού δεν πρέπει να υπάρχει δυνατό φως που καίει τα μάτια του μωρού μόλις βγαίνει από το ημίφως της μήτρας. Όλοι πρέπει να μιλάνε χαμηλόφωνα και ούτε να υπάρχει πολύς θόρυβος, έτσι ώστε η προσαρμογή στους νέους ήχους να γίνεται ομαλά. Μόλις γεννηθεί το μωρό και εφόσον δεν υπάρχει κάποιος ιατρικός λόγος, πρέπει να τοποθετηθεί πάνω στην κοιλιά της μαμάς του για να υπάρχει η επαφή δέρμα με δέρμα και να ακούει τους χτύπους της καρδιάς της - γνώριμος ήχος τόσων μηνών όσο ήταν μέσα στη μήτρα της. Εξίσου σημαντικό είναι το μπάνιο εμβύθησης που κάνουμε στο μωρό σύντομα μετά τη γέννα, επειδή το νερό είναι το γνώριμο, φιλικό περιβάλλον γι' αυτό (όπως το αμνιακό υγρό στο οποίο ζούσε επί εννιά μήνες). Η επαφή με το νερό το ηρεμεί, το ησυχάζει, το νερό είναι ο φίλος του. Επίσης, ο ομφάλιος λώρος πρέπει να κοπεί εφόσον σταματήσει να πάλλεται έτσι ώστε το μωρό να κάνει την πρώτη του αναπνοή μόνο του όταν το ίδιο είναι έτοιμο.

Ι. Ε. - Η άποψη σας για τον ρόλο του πατέρα στη γέννα;

Φ. Λ. - Πρέπει να πάει στην άκρη. Το να είσαι έγκυος είναι σαν να πας για προσκύνημα. Η γυναίκα ξεκινάει ένα εσωτερικό προσκύνημα. Πηγαίνει στη πηγή της Ζωής και ο άνδρας δεν μπορεί να ακολουθήσει, δεν μπορεί να πάει εκεί. Και δεν πρέπει να προσπαθήσει.

****

"Το μωρό ανήκει στον εαυτό του. Πρέπει να του δώσουμε τον χρόνο του, αρκετό χρόνο και χώρο για να καταλάβει τι συμβαίνει. Είναι σαν να μετακομίζεις σε ένα καινούργιο σπίτι". 

                                                                                          Φρεντερίκ Λεμπουαγιέ

"Πρέπει να προσέχουμε πώς αγγίζουμε τα μωρά. Το μωρό είναι κάποιος, όχι κάτι."                                                                                  Φρεντερίκ Λεμπουαγιέ

*****

Βιβλιογραφία - Φρεντερίκ Λεμπουαγιέ

1974: Pour une naissance sans violence. Editions du Seuil

1976: Shantala, Un art traditionnel –Le massage des enfants. Editions du Seuil

1978: Cette lumière d’où vient l’enfant. Editions du Seuil

1979: D’amour et de raison.  Editions du Seuil

1982: Le Sacre de la naissance. Phébus, Réédition Le Seuil

1983: L’Art du souffle. Albin Michel, Réédition DervyEditions

1988: De choses et d’autres. L’Originel 

1991: Portrait d’un homme remarquable. Critérion, Réédition Altess

1996: Si l’enfantement m’était conté. Editions du Seuil

1997: Pâques, noces de sang. Accarias l’Originel

2006: Les Aphorismes: Swami Prajnanpad pris au mot (en collaboration avec Swami Prajnanpad). Accarias l’Originel

2007: Célébrer la naissance. Editions du Seuil

2011: De la sérénité: Ananda Amrita (en collaboration avec Swami Prajnanpad, Colette Roumanoff, Daniel Roumanoff). Accarias l’Originel

2012: Les Jours et les heures. Accarias l’Originel 

Φιλμογραφία -  Frédérick Leboyer

1974: Naissance

1976: Shantala

1980: Le Sacre de la naissance

Βιβλιογραφία στα ελληνικά:

1994: Σαντάλα, τα τρυφερά χέρια. Εκδόσεις Θυμάρι, Αθήνα

2008: Σαν παραμύθι αν μού ’λεγαν πώς έρχεται ένα παιδί στον κόσμο. Εκδόσεις Μαΐστρος, Αθήνα

2008: Φυσικός τοκετός. Εκδόσεις Ρέω, Αθήνα

2009: Για μια γέννηση χωρίς βία. Εκδόσεις Γιάννου, Θεσσαλονίκη

Κείμενο, συνέντευξη: Ιρένα Εντρόβσκα (Irena Edrovska)

Επεξεργασία κειμένου, διορθώσεις: Μαρία Ανδρεουλάκη