Πώς η ζωή των γιαγιάδων μας επηρεάζει τη δική μας

της μαίας και νοσηλεύτριας Μάριον Τόπκι ΜακΛιν (Marion Toepke McLean)

[Το παρακάτω άρθρο πρωτοδημοσιεύθηκε στο περιοδικό Midwifery Today το Φθινόπωρο του 2016 με τον πρωτότυπο τίτλο "How our grandmothers’ lives affect our own" και δημοσιεύεται σε ελληνική μετάφραση, μετά από άδεια της εκδότριας. Η συγγραφέας είναι κειμενογράφος του περιοδικού Μ.Τ. από το πρώτο τεύχος]

Η ζωή μας και οι δραστηριότητές μας επηρεάζουν το μέλλον του πλανήτη και την ανθρωπότητα πολύ σοβαρά. Υπάρχει πολλή επιστημονική έρευνα που το υποστηρίζει αυτό. Η επιγενετική μάς έδειξε ότι τα χρωμοσώματά μας και η έκφρασή τους κατά τη διάρκεια της ζωής μας επηρεάζονται από διαδικασίες που ενεργοποιούνται από τις εμπειρίες μας. Η μεθυλίωση των γονιδίων μπορεί να συμβεί κατά τη διάρκεια εντόνων ή και καταστροφικών περιόδων της ζωής και αυτό μπορεί να το κληρονομήσουν οι απόγονοι.

Οι καλές στιγμές μπορούν επίσης να επηρεάσουν μέλλουσες γενιές; Σ’ αυτό δεν αναφέρεται καμία απ’ τις έρευνες που βρήκα. Αλλά εμένα μου φαίνεται ότι και τα καλά και τα κακά πρέπει να επηρεάζουν τους απογόνους. Η σύλληψη, το διάστημα στη μήτρα και οι πρώτοι μήνες της ζωής, είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι στις εξωτερικές επιδράσεις. Επίσης σε αυτές τις φάσεις η μεθυλίωση των γονιδίων από την ιστορία ή τα βιώματα των προγόνων μπορεί να καθαρίσει. Έτσι λοιπόν, δύο πράγματα μπορούν να συμβούν όσον αφορά την κληρονομικότητα. Η έρευνα πάνω σ’ αυτά τα θέματα είναι τόσο καινούργια ώστε οι γνώσεις μας να υπολείπονται σε βάθος.

Οι επιγενετικές αλλαγές δεν αλλάζουν τα γονίδια. Επηρεάζουν την έκφραση των γονιδίων και αυτό μπορεί να κληρονομηθεί.

Το Ινστιτούτο Κον (Cohn) Ιστορίας και Φιλοσοφίας των επιστημών και ιδεών στο Τελ Αβίβ στο Ισραήλ ανακοίνωσε μια μελέτη όπου το γονιδίωμα όσων επέζησαν του Ολοκαυτώματος και των απογόνων τους συγκρίνεται με εκείνο συγγενών, ατόμων που δεν είχαν επίδραση από το ολοκαύτωμα. Τα γονίδια των ατόμων που επιβίωσαν του Ολοκαυτώματος και των παιδιών τους εμφανίζει μεθυλιώσεις σε περιοχές που αντιπροσωπεύουν έντονο φόβο και άγχος. Αυτό το εύρημα δεν συναντιέται σε στατιστικά αξιόλογο επίπεδο στο γενετικό υλικό οικογενειών που δεν είχαν την εμπειρία του Ολοκαυτώματος (δείτε την πρωτότυπη ανακοίνωση).

Αυτές οι νέες πληροφορίες σας δημιουργούν αισθήματα απόγνωσης και αγανάκτησης καθώς φαίνεται να είναι προδιαγεγραμμένο να κουβαλάμε άλυτα προβλήματα στη ζωή μας. Ξανασκεφτείτε το. Συνήθως οι μεθυλιώσεις λύνονται πολύ νωρίς όταν ξεκινάει η διαίρεση του πρώτου κυττάρου. Όταν η λύση αυτή δεν πραγματοποιείται ή πραγματοποιείται μερικώς, η πορεία της ζωής του ανθρώπου του δίνει την ευκαιρία να ξεδιαλύνει και καθαρίσει τον φόβο και την κατάθλιψη που έρχεται απ’ το παρελθόν.

Σε ένα κείμενο Ινδιάνου της Αμερικής στο Facebook αναφέρεται η δύναμη ψυχής ως χαρακτηριστικά που κουβαλάει από τους προγόνους το έθνος, σε συνδυασμό με τα πιθανά αρνητικά χαρακτηριστικά που σχετίζονται με την κατάληψη των αυτοχθόνων πληθυσμών και της χώρας τους. Μαύροι συγγραφείς και ακτιβιστές έχουν αναφερθεί στο μετατραυματικό σύνδρομο του δούλου. Κανείς από τους ανωτέρω πληθυσμούς δεν έχει μπει σε διαδικασία διερεύνησης για επιγενετικές αλλαγές όπως έκαναν οι ερευνητές από το Τελ Αβίβ, αλλά φαίνεται ότι θα μπορούσαν να υπάρξουν παρεμφερή ευρήματα.

Έχει προταθεί οι επιστήμονες να βρουν χημικές μεθόδους για να απομακρύνουν τις μεθυλιώσεις από τα ανθρώπινα γονίδια. Δεν θεωρώ αυτή την προσέγγιση συνετή. Το να προσπαθείς να αντιμετωπίσεις ένα πρόβλημα πριν ακόμα αυτό ορισθεί επαρκώς μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερα προβλήματα χωρίς να προσφέρει κάποια βελτίωση.

Τι σημαίνει αυτή η διαμέσου των γενεών κληρονομικότητα για τους επαγγελματίες του χώρου της μαιευτικής; Σημαίνει φροντίστε τις μητέρες, τα μωρά και τα παιδιά, γιατί είναι σημαντικό. Πολύ σημαντικό.

Μετάφραση από τα αγγλικά: Ευαγγελία Φιλιππάκη

Επιμέλεια: Μαρία Ανδρεουλάκη