Δίνοντας χώρο - Γυναίκες στον λαβύρινθο

της ανθρωπολόγου, μαίας και μητέρας Έρικα Άντριους (Erica Andrews)

[Το παρακάτω κείμενο είναι απόσπασμα από άρθρο που πρωτοδημοσιεύθηκε στο περιοδικό Midwifery Today με τον πρωτότυπο τίτλο "Giving Space - Women in the Labyrinth" και δημοσιεύεται σε ελληνική μετάφραση, μετά από άδεια της εκδότριας]

Σεβόμενοι και προστατεύοντας το προσωπικό ταξίδι της μητέρας που γεννάει με όσο το δυνατόν λιγότερη καθοδήγηση από τους επαγγελματίες για τον συγκεκριμένο τοκετό, δίνουμε χώρο στη γυναίκα να ανακαλύψει πλευρές της ύπαρξής της που θα ενσωματώσει στην καινούργια της ιδιότητα ως μητέρας. Έτσι ομαλοποιούμε το πέρασμα και τη μετάβασή της στον νέο της κοινωνικό ρόλο. Επιτρέποντάς της να γεννήσει όσο γίνεται πιο ανενόχλητα, διευκολύνουμε τις συνθήκες που επιτρέπουν, βάσει των πληροφοριών που έχουμε μέχρι σήμερα, να πραγματοποιηθεί μια φυσιολογική και εκστατική γέννα.

Γνωρίζουμε τη φυσιολογία του τοκετού ενός θηλαστικού, γνωρίζουμε επίσης την ορμονική διαδικασία που βοηθάει τη μητέρα να συντονίσει τον εγκέφαλό της ώστε να αντιλαμβάνεται και να ανταποκρίνεται στη δουλειά που απαιτεί ο τοκετός, η γέννα και οι ανάγκες του νέου μωρού.

Εάν περισσότερες μαίες επέτρεπαν στα χέρια τους να ησυχάζουν την ώρα του τοκετού, εκτός αν υπάρχει ανάγκη, αν περιορίζαμε τα λόγια στο ελάχιστο, επιτρέποντας την επικοινωνία με τον αρχέγονο τρόπο αναστεναγμών, βογγητών, μουγκρητών, αν αντί να δίναμε «ένα χέρι» δίναμε χώρο, μήπως θα είχαμε υψηλότερα ποσοστά αντανακλαστικού εξώθησης του εμβρύου και χαμηλότερα ποσοστά τοκετών με μεγάλη διάρκεια και ανώμαλη πορεία; Εάν διευκολύναμε τη μητέρα ή τον πατέρα να νοιώσουν τη βαθιά δύναμη της υποδοχής της νέας ζωής στις ανοικτές παλάμες τους, πώς θα ήταν η μητρότητα ή η πατρότητα; Και αν οι μαίες έκαναν όσο το δυνατόν λιγότερα σ’ ένα τοκετό; Δεν σημαίνει ότι δεν αναγνωρίζουμε ότι υπάρχουν περιπτώσεις που πρέπει να γίνει δουλειά και ότι πρέπει να πραγματοποιείται αυτή η δουλειά, αλλά αντίθετα ότι υπάρχει και άλλη σημαντικότατη και αόρατη δουλειά. Η δυνατότητα να δίνουμε χώρο με ανοικτή καρδιά και να είμαστε μάρτυρες της διαδρομής ενός άλλου ανθρώπου είναι από τις σοβαρότερες ικανότητες ενός ατόμου που ασχολείται με τον τοκετό.

Το να είμαστε μάρτυρες σε μια ιερή προσωπική τελετή, με σεβασμό και δίνοντας χώρο, είναι μια ικανότητα υψηλών απαιτήσεων που οφείλουμε συνειδητά να καλλιεργήσουμε. Πρέπει να αφεθούμε ώστε να οδηγηθούμε απόλυτα από τη γυναίκα, το οποίο απαιτεί μια δύσκολη τέχνη, αυτή του να ηρεμούμε το δικό μας μυαλό και το εγώ μας. Πολλοί άνθρωποι που ασχολούνται με τον τοκετό, τόσοι οι μαίες όσο και οι βοηθοί μητρότητας, πιστεύουν ότι πρέπει συνέχεια να κάνουν κάτι όταν έχουν αναλάβει μια επίτοκο. Μα μήπως ο ρόλος μας είναι τελείως ο αντίθετος; Μήπως οι λεπτομερείς γνώσεις και τεχνικές μας ενδυναμώνονται όταν δεν τις χρησιμοποιούμε και όταν είμαστε απλώς μάρτυρες μιας από τις πιο ιερές τελετουργικές διαδικασίες που συμβαίνουν επί της γης; Ίσως να βλέπαμε τότε λιγότερες επιλόχειες καταθλίψεις; Μήπως περισσότερες γυναίκες θα κατάφερναν να βγουν ενδυναμωμένες μετά από ένα τέτοιο πέρασμα και αντίστοιχη μεταμόρφωση, γιατί βαθιά μέσα στον λαβύρινθο ανακάλυψαν τη δική τους ικανότητα, την προσωπική μοναδική τους δύναμη να χειρίζονται τη δυσκολία, τον φόβο, τον πόνο, τη χαρά, την εξέλιξη, τον πειραματισμό;

Μπορούμε να επιστρέψουμε πλήρως τη δύναμη στη μητέρα που γεννάει ώστε το ταξίδι, ο τοκετός, να είναι τελείως δικά της, ώστε να είναι η πρωταγωνίστρια στη δική της ιστορία γέννας και η μαία να είναι εκεί για να της δίνει το χώρο που της ανήκει κι ως ένα μάτι παρακολούθησης και αναμονής;

Θα μπορούσε αυτό το μικρό βήμα να αλλάξει όλη τη δυναμική αυτής της ιερής τελετής που είναι η γέννα;

Θα μπορούσε να μεταμορφώσει τις ιστορίες τοκετών όπως αυτές μεταδίδονται μέσα στον πολιτισμό μας; Πώς θα διαμόρφωνε την έκφραση της μητρότητας η ενδυνάμωση των γυναικών ώστε να ζήσουν το τοκετό τους όσο πιο ανενόχλητα γίνεται, ενώ εμείς με αγάπη και ενσυνείδητα τους δίνουμε και προστατεύουμε τον χώρο τους; Με ποιον τρόπο η πλήρης υποστήριξη ενός ανενόχλητου τοκετού, ακόμα κι αν παρίσταται ένας επαγγελματίας, θα άλλαζε τον τρόπο με τον οποίο μιλάει μια γυναίκα για τη γέννα της; Με το να κάνουμε λιγότερα, μήπως στην ουσία κάνουμε πολύ περισσότερα;

Μετάφραση από τα αγγλικά: Ευαγγελία Φιλιππάκη

Επιμέλεια: Μαρία Ανδρεουλάκη